ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN AFETLERE İLİŞKİN FARKINDALIK DÜZEYLERİ

Özet

Afet olgusu ülkemizin ana gündeminde yeralan konulardan olup ilgili literatürde ülkemiz “Afetler
Ülkesi” olarak adlandırılmaktadır. Hayatımızın gündeminde yeralan bu afet olgusalına karşı
topyekün bir mücadele gerekmektedir. Bu mücadele kurumlar arası işbirliği ile olabileceği gibi
başlangıç noktası eğitim kurumları olarak kabul edilmiştir. Eğitim kurumlarının her kademesinde
formal bir eğitim anlayışıyla afet eğitimi verilmekte, öğrencilerde afet farkındalığı kazandırmak
amaçlanmaktadır. Bu noktadan hareketle çalışmanın amacı ortaokul düzeyinde öğrenim görmekte
olan öğrencilerin afetler konusunda ki bilgi ve bilinç düzeylerini ortaya koymak, ülkemizdeki afet
farkındalığı konusunun Bilecik ili özelindeki durumunu belirlemektir. Bu maksatla 2022-2023
eğitim-öğretim yılı içerisinde Bilecik il merkezi ve ilçelerinde ortaokulların 5., 6., 7. ve 8.
sınıflarında öğrenim göremkte olan 206 öğrenci ile bu araştırmanın verileri toplanmıştır. Araştırma
nitel araştırma desenlerinden olgubilim yönteminde gerçekleştirilmiş olup örneklem seçimine
gidilmemiştir. Araştırmanın verileri araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış
görüşme formu kullanılarak toplanmıştır. Veriler araştırmanın katılımcıları ile bir defade ve
yüzyüze yapılan görüşmelerle elde edilmiştir. Ulaşılan veriler araştırma soruların altında içerik
analizine tabi tutularak kategorize edilmiş ve bulgulara dönüştürülmüştür.Buna göre ortaokullarda öğrenim göremekete olan öğrencilerinin afet olgusunu kavram olarak
tanımlayamadıkları, afetlerle ilgi tanım ve açıklamalarda bulunurken bilindik afet durumlarını örnek
vererek tanım oluşturdukları, beşerî afetlerle ilgili bilgilerinin olmadığı, hangi afetlerin beşeri afet
kategorisine girdiğini bilmedikleri sonucuna ulaşılmıştır. Diğer bir taraftan ortaokullarda öğrenim
gören öğrenciler yakın çevrelerinde ve ülkemiz sınırlarında yaşanabilecek ve etkili olabilecek
afetleri isim olarak bilmektedir. Ancak hangi afetle ilgili hangi tedbirlerin alınacağı noktasında
bilgilileri depremle sınırlı kalmaktadır. Ortaokullarda öğrenim görmekte olan öğrencilerin afetlerle
ilgili doğru bilgi edindikleri en önemli kaynağın okullar olduğu görülmüştür. Okul kaynağını ise
medya araçları takip etmiştir. Bunun yanında ortaokullarda öğrenim göremkte olan öğrenciler
ülkemizde genelinde ve Bilecik özelinde gerçekleştirilen afet eğitimlerini yetersiz bulmaktadırlar.
Devamında ise afet durumlarında müracaat edilebilecek kurumlarla ilgili bilgileri eksik veya
yetersiz düzeydedir. Araştırmanın ulaşılan sonuçlarından hareketle afet bilinci ve farkındalığı
eğitimlerinin, afetlerle ilgili ortaokul ders müfredatlarının içerik, etkinlik ve materyal olarak
geliştirilmesi, ortaokullarda öğrenim görmekte olan öğrencilerin pedagojik gereksinimlerini
karşılayacak düzeyde afet eğitimi içeriğine sahip uygulamaların ortaya konulması, afetlerle ilgili
uygulamaların, dijital araçların, intiraktif etkinliklerin ve tatbikatların arttırılması önerilebilir.