NURULLAH ATAÇ’IN 1956 YILINA AİT GÜNCELERİNDE ÖDÜNÇLEMELER İÇİN KULLANDIĞI SÖZLER VE BU SÖZLERİN GÜNCEL TÜRKÇE SÖZLÜK’TEKİ GÖRÜNÜMLERİ

Özet

Nurullah Ataç, Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının önemli isimlerinden biridir. Ataç, aynı
zamanda özellikle deneme ve güncelerinde kullandığı yeni sözler ve devrik cümle kullanımıyla
Türk dili tarihi içinde tartışmaların da odağında olan isimdir. Türk dili ve edebiyatı tarihi içinde
Ataç; edebi kişiliği, dil anlayışı, eleştirmenliği gibi birçok yönden değerlendirilmiştir. Bu çalışmada
ise Ataç’ın günce türü yazılarında, ödünçleme sözler için kullandığı karşılıklar üzerinde
durulmuştur. Yazarın 1956 yılına ait güncelerinde yer alan ödünçleme sözler için kullandığı
karşılıklar Güncel Türkçe Sözlük’teki görünümleri açısından ele alınmıştır. Ataç’ın Doğu ve Batı
dillerinden ödünçlemeler için kullandığı sözlerin yapı özellikleri bağlamında daha çok türetme
yoluyla oluşturulan sözler olduğu görülmektedir. Yeni sözlerin daha çok Doğu dillerinden
ödünçlemeler için oluşturulduğu gözlenmiştir. Belirlenen sözler sözlükselleşme ve sözlükselleşme
aşamaları bağlamında da ele alınmıştır. Güncelerde belirlenen sözler, sözlükselleşme aşamaları
bağlamında yeni öge (neologism) olarak değerlendirilmiş; belirlenen yeni ögelerin yerleşikleşme
(institutionalisation) aşamasını tamamlaması ve sözlük birime dönüşme durumu incelenmiştir.
İnceleme sonunda belirlenen sözlerin yaklaşık yarısının sözlük birime dönüştüğü görülmüştür.