HZ. HASAN’IN MUAVİYE İLE YAPTIĞI SULHUN ŞARTLARI VE BAZI RİVAYETLERE KONU OLAN MADDİ TALEPLER HAKKINDA ELEŞTİREL BİR DEĞERLENDİRME

Özet

Hicretin 3/625 yılında dünyaya gelen Hz. Hasan’ın çocukluk dönemine dair bazı bilgiler, Hz.
Peygamber (sav) ile olan dede-torun ilişkisi bağlamında kaynaklarda yer almıştır. Halife Hz. Osman
Dönemi katıldığı bazı savaşlarla aktif olarak hayata atılması, Hz. Osman’ın kuşatılması sürecinde
halifeyi koruyanlar arasında yer alması münasebetiyle bireysel faaliyetleri ekseninde tarih
kaynaklarında adından bahsedilmiştir. Babası Hz. Ali’nin hilafet döneminde cereyan eden dâhili
savaşlarda istemeyerek yer aldığı ileri sürülmüştür. Babasının vefatı sonrası halife olarak bey’at
edilen Hz. Hasan, çevresinin ve oluşan şartların etkisiyle Şam emiri Muaviye b. Ebû Süfyân’a karşı
ordusuyla harekete geçmiş ancak olası savaşta Müslüman kanının dökülmesini uygun görmeyerek
emirlik hususunda hevesli olan Muaviye’ye bazı şartlarla bey’at ederek halifelik makamından
feragat etmiştir. Fakat onun bu asil davranışı, bazı rivayetlere konu olan maddi taleplerle halifeliği
devretti algısının gölgesinde kalmıştır. Oysa bu rivayetlerdeki maddi taleplerle ilgili bilgiler tetkik
edildiğinde doğruluğu aklen, mantıken, an itibariyle şartlar gereği mümkün gözükmemektedir. Bu
maddi talep iddiaları, Ehl-i beyt ailesini ve fertlerini, maddiyat peşinde koşmakla itham etmenin
ürünü olarak kaynaklarda yer almıştır.