GELENEKSEL KİLİM DOKUMA SANATI: GAZİANTEP ÖRNEĞİ

Özet

Kültürel miras, bir toplumun ortak paydasını oluşturan maddi ve manevi unsurlardan meydana
gelen değerler bütünü ve bir ulusun kültürel, tarihi ve coğrafi kimliğinin değerli bir taşıyıcısıdır. Bu
kapsamda somut olmayan kültürel miras varlıkları arasında önemli bir yere sahip olan el sanatları
geleneği günümüz kentlerinde yaşatılmaya çalışılan geleneksel halk kültürünün son halkası
niteliğindedir. Geleneksel el sanatlarının başta turizm sektörü olmak üzere birçok alanda
kullanılması, bir kültürün varlığını sürdürebilmesi ve karakteristik yapısını gelecek nesillere
aktarabilmesi noktasında önemli bir etken ve yöntemdir. Özellikle son yüzyılda ileri boyutlara
ulaşan tek düze üretim ve tüketim çılgınlığı bu değerlerin yok olma tehlikesi ile baş başa kalmasına
neden olmuştur. Bu noktada kentlerde varlığını koruyabilmiş geleneksel el sanatlarının hassasiyetle
korunması, potansiyelinin ön plana çıkarılması önemli ve üzerinde durulması gereken bir konu
haline gelmiştir.
Çalışma Gaziantep’te somut olmayan kültürel miras varlıklarından biri olarak kabul edilen
geleneksel el sanatlarının coğrafi ve kültürel anlamda önemli birer yansıtıcı ve aktarıcı olduğunu
ifade edebilmek, özelde kilim dokumacılığının kültürel miras turizmi açısından varlığını ve
potansiyelini ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Dolayısıyla geleneksel kilim dokumacılığı
konusunda farkındalık yaratılmak istenmiştir. Bu sanatın korunması, gelecek nesillere aktarılması
ve kültür turizmi açısında potansiyelinin vurgulanması için kentte bu sanatı devam ettiren 7 kilim
dokuma ustasıyla Mart-Haziran 2021 tarihleri arasında yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile
mülakatlar yapılmış, katılımcıların ifadeleri tablolar haline getirilmiştir.Oluşturulan tablolar neden-sonuç ilişkisi dâhilinde ele alınarak içerikleri değerlendirilmiştir. Elde
edilen bulgular neticesinde Gaziantep’te kilim dokuma sanatının kültürel miras varlıkları arasında
Antep kültürünü yansıtan önemli bir değer olduğu, son yıllarda artan seri üretim nedeniyle
unutulma tehlikesi ile karşı karşıya kaldığı, fakat yine de kültür turizmi için yüksek bir potansiyele
sahip olduğu ve kente gelen turistlerin dikkatini çektiği tespit edilmiştir. Ayrıca bu sanatın
devamlığının sağlanması konusunda yerel yönetimlerin ve halk eğitim merkezlerinin önemli bir rol
oynadığı belirlenerek önerilerde bulunulmuştur.