TÜRK VE FRANSIZ ÇOCUK EDEBİYATINDA HAYVAN KARAKTERLERİN ELE ALINIŞ BİÇİMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Özet

Bu çalışmada, Ayşe Sarısayın’ın“Kedimin Adı Çamur”’u ile Claude Roy’un“Konuşan Kedi”
isimli eserinde insani değerlerle donatılmış olan kedi karakterlerine ve onlara verilen insani
özelliklere bakılmış, hayvanların gözünden insan olma durumu sorgulanmıştır. Her iki yazarın
eserlerinde önemli bir yer kaplayan kedilerin insani donatılarla bezenmiş olarak sunulması ve ele
alınış biçimleri çocuk ve gençlik edebiyatı çatısı altında metin odaklı bir biçimde incelenmiş ve
karşılaştırılmıştır.
Bu çalışmanın amacı, farklı ülkelere ve kültürlere ait yazarların eserlerinde yer alan kahramanları ve
işledikleri konuları buluştukları ortak noktalarda karşılaştırmak ve kedi karakterlerinin ele alınış
şekillerinin benzer ve farklı yönlerini ortaya koyarak hayvanların gözünden insanların ve insanların
bakışından hayvanların çeşitli olaylar sonucunda verdiği tepkileri anla(mlandır)maya çalışmaktır.
Geçmişten başlayıp günümüze dek gelen hayvanların aşağı statüsü etrafında kurulan hegemonya
üzerinden yapılan algının eleştirel boyutta sorgulanması ve insan-hayvan arasındaki ilişkilerin farklı
kültürlerde ve edebiyatlarda nasıl ele alındığını ortaya koymaktır.
Bu çalışma kapsamında öncelikle çocuk ve gençlik edebiyatı içerisinde bahsi geçen “çocuk”
kavramının neye karşılık geldiğinden bahsedilmiştir. Ardından farklı dönemlere ve kültürlere ait
sözü edilen yazarların eserlerinde yer alan hayvan karakterler incelenmiş ve kültür farklılıklarına
bağlı olarak ayrıştıkları noktalar saptanmıştır. Kadın erkek ilişkilerinin ve toplumsal cinsiyet
rollerinin belirlenmesinde ve benimsenmesinde kedi karakterlerin rolü üzerinde durulmuştur. Karşılaştırmalı Edebiyat disiplininin temel ilkelerinden yararlanılarak gerçekleştirilen bu çalışmada,
her iki yazarın da aynı türden hayvanları seçerek onları eserde başkarakterler olarak
konumlandırması, birbirine benzer konuları işlemesi, bu çalışmanın ortaya çıkışındaki temel noktayı
belirlemiştir.
Yapılan incelemeler sonucunda, hangi millete, kültüre, inanışa ait olunursa olunsun hayvan
sevgisinin evrenselliği her iki eserde de vurgulanmıştır. Her iki yazarın da okuru düşündürmek
maksadıyla mizahi bir dil kullandığı görülmüştür. Ek olarak hayvanların iç dünyasının sade ve akıcı
bir dille verilmesinin yanı sıra insanın hiyerarşik üstünlüğü karşısında, toplumsal hayatın önemli bir
parçası haline gelen hayvanların insan-hayvan dikotomisi bağlamında eleştirisi gözler önüne
serilmiştir.