BİLİM VE SANAT MERKEZLERİNDEKİ LİSE ÖĞRENCİLERİNİN SU OKURYAZARLIK DÜZEYLERİ (İSTANBUL ÖRNEĞİ)

Özet

Küresel iklim değişikliği ya da küresel ısınma son yıllarda herkesin konuştuğu güncel bir sorun
haline gelmiştir. 2015 yılındaki Paris Antlaşması’nda küresel yüzey sıcaklıklarında son yüzyıl
içerisinde 1°C’lik artışın olduğu ve önlem alınmazsa bu rakamların 2050’lere gelmeden 2°C’ye
ulaşacağına dair projeksiyonlar paylaşılmıştır. Küresel yüzey sıcaklıklarındaki artış, yağış
miktarlarındaki düşüş ve yağış rejimindeki gözle görülür kaymaların yaşanması beraberinde ciddi
su sıkıntılarının yaşanmasına sebep olmaya başlamıştır. Geçmiş yıllarda bazı Afrika ülkeleri ile
özdeşleşmiş olan su sıkıntısı, temiz ve yeterli su bulamama ve su kıtlığı gibi sorunlar belki de
gelecek yıllarda Türkiye’deki bazı bölgeler için de sorun olarak anılacaktır. Su kıtlığının ve temiz
suya ulaşabilme sorunlarının gelecekte daha da artacağı açıktır.Bu nedenle su kaynaklarının sürdürülebilir kullanılması ve gelecek nesillere ulaştırılabilmesi için su
okuryazarlık düzeyi yüksek birey ve toplumlara ihtiyaç vardır. Su okuryazarlık düzeyi yüksek bir
toplum inşa edilemediği takdirde artan sıcaklıklara da bağlı olarak su kıtlığı çekilmesi ve su
yoksunluğuna bağlı olarak sorunların yaşanması oldukça yakın görünmektedir. Bu çalışmanın
amacı İstanbul’daki Bilim ve Sanat Merkezleri (BİLSEM)’nde eğitim gören lise öğrencilerinin su
okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesidir. Çalışma Sözcü ve Türker (2020) tarafından geliştirilen
Su Okuryazarlığı Ölçeği kullanılarak İstanbul’da bulunan BİLSEM’lere kayıtlı 129 lise öğrencisi ile
yürütülmüştür. Araştırmada kullanılan su okuryazarlığı ölçeğinin güvenirlik katsayısı .879 olarak
hesaplanmıştır. Ölçek üç alt boyut ve 30 maddeden oluşmaktadır. Araştırma sonucunda kız
öğrencilerde su tasarrufu ve su bilinci düzeylerinin erkeklere oranla daha yüksek olduğu tespit
edilmiştir. Sınıf düzeyi ve akademik not ortalamaları ile su okuryazarlık düzeyleri arasında
istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Anne eğitim durumu değişkenine göre ise su
tasarrufu alt boyutunda farklılık olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlardan hareketle su okuryazarı bir
toplum inşa edebilmek için aileden başlayarak güçlü bir eğitim sürecinin yürütülmesinin gerekliliği
vurgulanmaktadır.