PETER VOULKOS SERAMİKLERİ: MALZEMEDEN KAÇIŞ OLMADIĞINDAN BİÇİME KAÇIŞ

Özet

Seramik sanatı ve tasarımının medeniyet sürecinde insanlığın sanat ve zanaat üretiminin başını
çektiği düşünülmektedir. Geçmişi bu denli birikimli olan seramik, dolayısıyla izleyici okumasında
yer etmiş kalıcı bir anlama sahiptir. Bu durum, seramiğin ilkelden bu yana bir bakıma varlığını
borçlu olduğu eşya tabiatından ileri gelmektedir. Tarihsel olarak seramiğin imgesel ve obje
karakteristiği ve buna bağlı anlamı ilkel ihtiyaçlarla şekillenen, yaşama yardımcı işlevsel
malzemelere, bu bakımdan da eşyaya dönüşen bir süreç izler. Bu anlamda seramik izleyici zihninde
seramiğin ilişkilendirildiği eşya karakteristiğiyle ilgili kültürlerarası bir düzgü oluşturmuştur. Bu
bağlamda seramik sanatı özelinde malzemenin ve geleneksel nesne üretiminin getirisi işlevsel biçim
göstergebilimsel bir ifadeye de kavuşmaktadır.
Özelikle 1960 sonrası değişen sanatsal anlatım ve iyiden iyiye parçalanan geleneksel sanat anlayışı
karşısında seramik sanatının bu atmosferin sultasından disiplinin işlevsellikle ilgili kendi iç
çatışmasıyla geçtiği görülür. Seramik sanatçısı ya da malzeme olarak seramiği yeğleyen, sanat
objesi üretiminde seramik teknolojisini kullanan sanatçılar, seramiğin geleneksel kodlarından
sıyrılmayı ve öznel sanat yaratılarını disiplinin karakterini oluşturan malzemeye sadık kalarak
ortaya koymayı ancak biçime dair yürüttükleri pratiklerle mümkün kılmışlardır.
Bu anlamda sanat pratiği ele alınan Peter Voulkos’un seramik biçime müdahalesinde biçimde
uyguladığı kesme, ekleme, delme, asamblaj gibi işlevi ortadan kaldıran, işlev ve onun getirisi
kullanılabilirlik gibi önceden belirlenmiş, kanıksanmış durumunun dışında, işlevsel bağlamından
kopararak ve sezgisel biçimlendirme anlayışıyla soyut dışavurumcu tavrı incelenmiştir.