ÖZEL EĞİTİM OKULLARINDA ÇALIŞAN ÖZEL EĞİTİM ÖĞRETMENLERİNİN SINIF YÖNETİMİ YETERLİĞİ

Özet

Bu araştırma, özel eğitim okullarında çalışan özel eğitim öğretmenlerinin sınıf yönetimi
yeterliklerinin tespiti amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul ili Üsküdar
ilçesinde bulunan üç farklı türde eğitim veren özel eğitim okulunda görev yapan 25 özel eğitim
öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın katılımcıları maksimum çeşitlilik yöntemiyle
belirlenmiştir.
Veriler uzman görüşü alınarak araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme
formu ile elde edilmiştir. Öğretmenlere, “Özel eğitim okullarında çalışan bir öğretmen olarak fiziki
ortamı yönetme yeterliğiniz nedir?” “Özel eğitim okullarında çalışan bir öğretmen olarak eğitim ve
öğretimi sağlıklı olarak gerçekleştirme yeterliğiniz nedir?” “Özel eğitim okullarında çalışan bir
öğretmen olarak zamanı etkin ve verimli biçimde kullanabilme yeterliğiniz nedir?” “Özel eğitim
okullarında çalışan bir öğretmen olarak öğrencilerle etkin iletişim kurma yeterliğiniz nedir?”, “Özel
eğitim okullarında çalışan bir öğretmen olarak öğrenci davranışlarını yönetme yeterliğiniz nedir?”
soruları yöneltilmiştir.
Araştırmaya göre, öğretmenlerin fiziki ortamı yönetirken dikkat ettikleri en önemli hususun,
öğrencilerin engel türü ile davranış problemleri gibi özellikler olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin,
eğitim ve öğretimi sağlıklı olarak gerçekleştirebilmelerinin yolunun, öğrencilerin performanslarını
belirlemek, performanslarına ve bireysel farklılıklarına uygun bireyselleştirilmiş eğitim planları,
etkinlikler ve materyaller hazırlamak olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin, sınıfı yönetirken zamanı
etkin ve verimli kullanabilmek için ders planlarını, etkinliklerini, kullanacakları yöntem, teknik ve
materyalleri önceden hazırladıkları belirlenmiştir. Öğretmenlerin, öğrencilerle etkin iletişim kurma
konusunda, öğrencinin özelliğine göre iletişim yöntemini belirledikleri tespit edilmiştir.
Öğretmenlerin, öğrenci davranışlarını yönetirken davranış değiştirme ile ilgili planlar hazırladıkları,
olumlu davranışların sürekliliği için pekiştireçler, olumsuz davranışları söndürmek için, görmezden
gelme gibi yöntemler kullandıkları ayrıca, sınıf kurallarını belirledikleri görülmüştür.
Elde edilen bulgulara göre, sınıf yönetiminde en sık karşılaşılan problemler “öğrencinin davranış
problemleri”, “sınıfın fiziki koşullarının yeterli olmaması”, “program yoğunluğu”, “öğrencilerin
öğrenme seviyelerinin farklı olması”, “aile desteğinin yetersizliği” olarak tespit edilmiştir.Sınıf yönetimi sürecinde, sınıfların fiziksel koşulları iyileştirilmeli, donanım eksiklikleri
giderilmeli, materyal çeşitliliği arttırılmalıdır. Öğretmenlere destek olunmalı, öğretmenlerin
gelişimleri için hizmet içi eğitimlerin içeriği ve sayısı artırılmalıdır.