SANATLA İLİŞKİSİ BAĞLAMINDA ENFORMATİK GÖRÜNTÜ

Özet

Bu metin, günümüzde egemen görsel kültür politikaları, bunun piyasayla ilişkisi ve bu ilişkiselliğin
sanatla ortaklığı üzerinde durur.
Bilginin depolanması ve yayılması eylemlerini işaret eden (görsel) enformasyon, ilk çağlardan
günümüze değin tüm kültürlerin sanat aracılığıyla sıklıkla başvurduğu geleneksel bir faaliyet
biçimidir. Zira uygarlık tarihinde görüntünün işlevselliğine mağara resminde dahi rastlandığı ve ilk
verilerin iletişimsel kaygıyla inşa olunan bu resimler olduğu bilinmektedir. Gene de gerçek (amaçlı)
enformatik görüntü Orta Çağ Hıristiyan Avrupası’nda kilise içi duvar resimlerinde ortaya çıkar.
Egemen sistemin kendisini aktarmasının bir faaliyeti olarak ortaya çıkan bu (iletişimsel) görüntüler,
yüklendiği anlam itibariyle enformatik bir iletilerdir. Bu anlamda görüntü, daima kültür, piyasa,
sistem vb. ile birey arasında ve bildirişimseldir. Bu yanıyla görüntü görsel kültür alanına giren ve
bir tür iletişim olanağına dönüşen enformasyon türüdür ve bunun disiplinler üzeri bir özellik arz
ettiği açıktır.
Anlaşılacağı üzere uygarlık tarihinin derinliklerinden günümüze değin görselliğin kitleleri
yönlendirme/yönetme faaliyetinin bir parçası olduğu ve bu olanakların ise çağın görsel kültür
enstrümanlarına göre değişim gösterdiği de ortadadır. Yukarıda tanımlandığı üzere çağın gereğine
göre sistemle etkileşime giren birey kültürel ilişki ağlarının güdümündedir. Bu bağlamda McLuhan
“Medya Mesajı Medya Masajıdır”*
metninde toplumsal yapının 1960’larda medyanın güdümüne
girdiğine dikkat çeker. Günümüzde bu durumun yazarın iddia ettiğinin de ötesinde olduğu ve içinde
bulunduğumuz görsel kültür çağının sanattan tasarıma, sanatçıdan tasarımcıya, bireyden topluma
kadar tüm bileşenleri kendi içine soğurarak sisteme dahil ettiği söylenebilir. Böylelikle neredeyse tüm kültürel üretimlerin sanat ve/veya tasarım olması açısından
kutsanan/yüceltilen kurgulara dönüştüğü bir evren tablosu ortaya çıkmış; görsel kültür olanağında
inşa edilen bu evrende disiplinler üzeri bir karaktere bürünen görsellik ise bir tür iletişim olanağına
dönüşmüştür.