MAKSİMUM VE MİNİMUM SICAKLIKLARIN MEVSİMSEL TRENDİ: ORTA FIRAT BÖLÜMÜ

Özet

Sanayileşme ve kentleşmenin hızlı genişlemesinde temelde antropojenik faaliyetlerin kentsel
alanlarda yoğunlaşması yatmaktadır. Gelişmekte olan ülkelerde şehirlerdeki plansız ve hızlı
kentleşme, enerji tüketiminin artması, yerel iklimin değişmesi ve daha yüksek miktarda hava
kirliliği gibi çevre sorunlarına neden olmuştur. İklim sistemi lokal ölçekten global ölçeğe
yerkürenin şekillenmesinden beşerî faaliyetlere kadar birçok alanda etkilidir. İlk oluştuğu günden
günümüze kadar geçen süreçte yerkürede iklim değişimleri meydana gelmiştir. Söz konusu
değişimler doğal iklim değişimleriyle birlikte özellikle 19. yüzyıl sonrasında sanayileşmenin hızlı
gelişimine bağlı olarak beşerî faaliyetlerin etkinliğinin artması iklim değişiminde etkili rol
oynamıştır. Birçok disiplin, kurum ve kuruluş tarafından benimsenen küresel ölçekli sıcaklık
değişimleri, günümüzde etkisini arttırarak çevresel problemlere neden olmuştur. Dünya’nın birçok
bölgesinde olduğu gibi Türkiye de zamana bağlı kısa veya uzun süreli iklim değişimlerine sahne
olabilecek potansiyele sahip ülkeler arasında yer almaktadır. Özellikle çalışma sahasını içerisinde
barındıran Güneydoğu Anadolu Bölgesi, bulunduğu konum itibariyle iklim değişiklikleri açısından
hassas alanlar arasında bulunmaktadır. İklim değişimlerinin miktar ve yönünün ortaya konmasında
çok sayıda istatistiksel metot geliştirilmiştir. Bu çalışmada, Orta Fırat Bölümü’nde sıcaklık
parametresindeki değişimlerin 1970-2014 yılları arasında gösterdiği trend incelenmiştir. Bu amaç
doğrultusunda Mann-Kendall ve Lineer Trend Analizi teknikleriyle uzun yıllar ve mevsimsel
maksimum ve minimum sıcaklıklardaki eğilim belirlenmiştir. Yapılan analiz sonuçlarına göre, Orta
Fırat Bölümü’nün yıllık maksimum ve minimum sıcaklıklarında istatistiksel olarak anlamlı bir artış
gerçekleştiği görülmüştür. Sıcaklıklarda meydana gelen artışa bağlı olarak ileriki zamanlarda tarımsal sulama ve su kaynakları
üzerinde baskılarda artış yaşanabilecektir. Bu durum tarıma dayalı olan bölge ekonomisinin daha
kritik bir hal almasına yol açabilecektir.