EBEVEYNLERİN AİLE BESLENME VE FİZİKSEL AKTİVİTE TUTUMLARININ ÇEŞİTLİ DEMOGRAFİK DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ (ELAZIĞ ÖRNEĞİ)

Özet

Dengeli beslenemeyen çocukluk dönemindeki bireyler, obezite sorunu ile karşılaşmaktadırlar.
Obezitenin meydana gelmesinde çevresel risk faktörlerinden en önemlileri şunlardır: Beslenme
alışkanlıklarının değiştirilmesi, bilgisayar-tablet-telefon-televizyon gibi teknolojik araçlarla
geçirilen ekran süresinin artması, buna bağlı hareketsiz yaşam tarzının benimsenmesi, fiziksel
aktivitenin azalmasıdır. Ayrıca çocuklar üzerindeki akademik stresin artması, sosyoekonomik
düzey, büyük şehirlerde ikamet gibi etkenler de birer risk faktörüdür.
Bu bilgiler doğrultusunda araştırmamızın amacı ebeveynlerin aile beslenme ve fiziksel aktivite
tutumlarıyla lise öğrencilerinin beslenme davranışları arasındaki ilişkiyi incelemektir.
Çalışmamızda ilk olarak evren belirlenmiştir, bu aşamadan sonra nicel araştırma yöntemlerinden
genel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmaya 2022-2023 Eğitim-Öğretim yılında eğitim
görmekte olan 375 lise öğrencisinin ebeveynleri katılmıştır. Araştırmamızdaki değişkenler
arasındaki ilişkiler, istatistiki açıdan analiz edilmiştir. Veri toplamak amacıyla “Aile Beslenme ve
Fiziksel Aktivite Tarama Ölçeği” (Özdemir, 2020) kullanılmıştır. Uygulama formumuz iki
bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde katılımcılardan toplanmak istenen verilerin bulunduğu
demografik bilgi formu bulunmaktadır. İkinci bölümde ise araştırmada kullanılacak ölçek formu
bulunmaktadır. Ölçek beş alt boyuttan oluşmaktadır. Bunlar; fiziksel aktivite, ebeveyn davranışları,
sağlıksız beslenme alışkanlıkları, sağlıklı besin alımı ve hareketsiz davranışlar,
kısıtlama/ödüllendirme alt boyutlarıdır. Çalışmada SPSS 21 (Statistical Package for Social Sciences) programı kullanılmıştır. İlk olarak
katılımcı grubu tanımlayıcı istatistiki verilerin analizi yapılmıştır. Sonra iç tutarlılık katsayısı
hesaplanmıştır. Devamında ölçek sonuçlarının farklılaşma analizini yapmak için t testi ve ANOVA
testleri yapılmıştır. Homojen dağılım gösteren ölçek puanları için Post-Hoc başlığı altında Tukey
testi yapılmış ve farklılaşmanın yönü bulunmuştur.
Araştırma sonucunda grupların ortalama değerleri incelendiğinde erkeklerin kızlara göre aile
beslenme ve fiziksel aktivite tutumlarının daha yüksek olduğu görülmektedir. Yaş, sınıf, aylık gelir
durumu, okul türü, başarı durumu, veli eğitim durumu değişkenleri için anlamlı farklılaşma
bulunmamıştır.
Kahvaltı yapma durumu değişkeni verileri incelendiğinde “Evde kahvaltı yapıyorum” cevabını
veren katılımcılar, “Okulda kahvaltı yapıyorum” ve “Kahvaltı yapmıyorum” cevabını verenlere
göre anlamlı bir şekilde farklılaşmaktadır.