MODERN RUHÇULUK VE ETKİLERİ: H. P. BLAVATSKY VE TEOSOFİ CEMİYETİ ÖRNEĞİ

Özet

19. yüzyılın ortalarından itibaren başta ABD olmak üzere Batı dünyası “modern ruhçuluk / spiritüalizm” denilen bir olguyla
karşılaştı. Amerikalı Fox kardeşlerin yaşadığı fenomenin modern ruhçuluğun başlangıcı olduğu düşünülür. Bunun öncesinde
ise E. Swedenborg ve F. A. Mesmer gibi isimlerin modern ruhçuluğun kuramsal çerçevesini oluşturmada önemli katkıları
olduğu ifade edilir. Ölen insanların ruhlarıyla iletişime geçme esasına dayanan bu anlayış kendisine birçok taraftar buldu.
Modern ruhçuluk dönemin materyalist ve pozitivist anlayışına karşı bir başkaldırıyı da temsil etti. Kısa süre içinde
medyumlar tarafından düzenlenen ruh çağırma celseleri Batı’da yaygınlaştı. Celselerde ruhlarla iletişim kurmak için birçok
yöntem kullanıldı. Ruh çağırma celseleri kimileri için bir deney salonuna dönüşürken tabii olarak bu ortamlarda birçok
şarlatan da türedi. Modern ruhçuluk ezoterik ve okült hareketleri büyük ölçüde etkiledi. Bunların içinde en önemlilerinden
birisi kuşkusuz Teosofi Cemiyeti’dir. Cemiyetin doktrinel lideri Helena Petrovna Blavatsky hayatı boyunca ruhçu gruplar
içinde bulunmuştur. Blavatsky, Amerika’da bulunduğu dönemde ruh çağırma celselerine katılmış bu celselerde birçok
fenomen sergilemiştir. Blavatsky ile birlikte Teosofi Cemiyeti’nin kurucularının birçoğu ruhçu akım içinden çıkmıştır.
Teosofi hareketi ruhçuluğun etkisiyle ortaya çıkmakla beraber ileriki süreçte ruhçuluğun en büyük muhalifi olmuştur.
Blavatsky ve cemiyet ruhçuluğu bir aldatmaca olarak görüp evrensel bir ezoterik anlayışın liderliğine soyunmuştur. Teosofi
Cemiyeti kendisinden sonraki birçok dini, ezoterik ve okültist harekete önemli etkide bulunmuştur. Bu makalede modern
ruhçuluğun Teosofi Cemiyeti’ne etkisi değerlendirilecektir.