MODERNİZMDEN POSTMODERNİZME KARŞILAŞTIRMALI KURAMSAL BİR BAKIŞ: POSTMODERNİZM MODERNİZMİN DEVAMI MI? YOKSA BİR TEPKİ Mİ?

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.17119651

Anahtar Kelimeler:

Postmodern, postmodernizm, modern, modernite, modernizm

Özet

20.yüzyılın ikinci yarısından beri toplumun pek çok kesiminde postmodernizm üç farklı şekilde algılanır. İlk grup modernizm karşıtı olarak değerlendirir ki en popüler olan bu görüştür. İkinci grup modernizmin devamı olarak görür. Üçüncü grup ise hem modernizmin hem postmodernizmin kaynaşarak oluşturduğu toplumu olumsuz etkilere maruz bırakan bir yapı olarak görür. Kelimeye farklı biçimlerde yaklaşılması bilim çevrelerinde kelimeyle ilgili tartışmaların sonsuz ve kısır bir döngüye girilmesine neden olmaktadır.

Modernizmin elitist tavrı postmodernizmde popülist bir yapıya dönüşür. Bu yapı farklılıklara kucak açan esnek bir formdadır. Tek bir doğru yerine doğruların göreceliliğine atıf yapan bir hale bürünmüştür. Postmodernizm; modernizmin ve Aydınlanma düşüncesinin önde gelen özellikleri olan ve kaynağını Antik Yunan’dan alan düzen, simetri, akıl uyum gibi özelliklerle ilerleme ve ahlak gibi nosyonları tamamıyla reddetmiştir. Merkezi düşünce yerine merkezsizlik, nesne yerine özne, hiyerarşi yerine anarşi, sanatta bütünlük yerine melezlik, homojenlik yerine heterojenlik, gerçeklik yerine hayal, sorgulanamaz elitist gerçeklik anlayışı yerine popülist çoğulcu yapı kullanılmıştır.

Bu makalede postmodernizm, ilişkili sözcükler olan modern, modernite, modernlik, modernizm, postmodernite, postmodernlik üzerinden tarihsel arka planına da değinilerek açıklığa kavuşturulmaya çalışılacaktır. Her ne kadar sözcüğe net bir anlam kazandırmak mümkün olmasa da var olan tartışmaların varlığını tek bir çalışmada ortaya koyabilmek çalışmanın bir diğer amacıdır.

Referanslar

Anderson, Perry (2002). Postmodernite’nin Kökenleri (Çeviren: Elçin Gen). İstanbul: İletişim Yay.

Appignanesi, Richard, Garratt, Chris, Sardar, Ziauddin, Curry, Patrick (1998). Yeni Başlayanlar için Postmodernizm (2.Baskı). (Çeviren. : Doğan Şahiner). İstanbul: Milliyet Yay.

Aydın, Mustafa (2008). “Postmodernizm ve Eleştirisi”. Hece Aylık Edebiyat, Dergisi, 138/139/140 (Düşüncede, Edebiyatta, Sanatta Modernizmden Postmodernizme Özel Sayısı), 34-46

Bozkurt, Nejat (2004). 20.Yüzyıl Düşünce Akımları Yorumlar ve Eleştiriler (2.Baskı). İstanbul: Morpa Kültür Yay.

Çetişli, İsmail (2008). Batı Edebiyatında Edebi Akımlar. Ankara: Akçağ Yay.

Eagleton, Terry (2011). Postmodernizmin Yanılsamaları (2.Baskı). (Çeviren: Mehmet Küçük). İstanbul: Ayrıntı Yay.

Ecevit, Yıldız (2001). Türk Romanında Postmodernist Açılımlar. İstanbul: İletişim Yay.

Emre, İsmet (2004). Postmodernizm ve Edebiyat. Ankara: Anı Yay.

Habermas, Jürgen (1994). “Modernlik: Tamamlanmamış Bir Proje” (Çeviren: Gülengül Naliş). Postmodernizm (2.Baskı) (Hazırlayan: Necmi Zekâ). İstanbul: Kıyı Yay. , 31-44.

Jameson, Fredric (1994). “Postmodernizm ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı”. (Hazırlayan: Necmi Zekâ) (Çeviren: Deniz Erksan). Postmodernizm (2.Baskı). İstanbul: Kıyı Yay. , 59-116.

Kızılçelik, Sezgin (1996). Postmodernizm Dedikleri. İzmir: Saray Kitabevi

Kumar, Krishan (1995). Sanayi Sonrası Toplumdan Post-modern Topluma Çağdaş Dünyanın Yeni Kuramları. Çev: Mehmet Küçük. Ankara: Dost Kitabevi.

Lyotard, Jean-François (1997). Postmodern Durum (2. Baskı) (Çeviren: Ahmet Çiğdem). Ankara: Vadi Yay.

Mcguigan, Jim (2006). Modernity and Postmodern Culture. (2nd ed.). England: Open University Press.

Orkunoğlu, Yener (2007). Nietzsche ve Postmodernizmin Gerçek Yüzü. İstanbul: Ceylan Yayınları.

Payza, Halit (2011). “Postmodernizmin İçinde Olmak ya da Teğet Geçmek”. Berfin Bahar Kültür, Sanat ve Edebiyat Dergisi, 155, 15-18.

Rose, Margaret (2016). Parodi: Antik, Modern ve Postmodern (Çeviren: Cansu Dikme). Ankara: Hece Yay.

Sim, Stuart (2006). Postmodern Düşüncenin Eleştirel Sözlüğü. (Çeviren. : Mukadder Erkan ve Ali Utku). Ankara: Ebabil Yay.

Şaylan, Gencay (2009). Postmodernizm (4.Baskı). Ankara: İmge Kitabevi

Türk, M. Taner (2022). “Uygarlığın Postmodern Durumu: Bir Karşılaştırmalı Edebiyat Çalışması” içinde Postmodern Fragmanlar Postmodernizm Üzerine Notlar (Editör: Ahmet Faruk Yıldırım). Konya: Çizgi Kitabevi, 147-169.

Yamaner, Güzin (2007). Postmodernizm ve Sanat, Ankara: Algı Yay.

Yıldırım, Ahmet Faruk (2022). “Postmodern Dönemde Sosyal Medya: Bilgi ve İletişimi Yeniden Düşünmek” içinde Postmodern Fragmanlar Postmodernizm Üzerine Notlar (Editör: Ahmet Faruk Yıldırım). Konya: Çizgi Kitabevi, 89-104.

Zekâ Necmi (1994). “Yolları Çatallanan Bahçe, Aynalı Gökdelenler, Dil Oyunları ve Robespierre” içinde Postmodernizm (2.Baskı). (Hazırlayan: Necmi Zekâ). İstanbul: Kıyı Yay. , 7-30.

İndir

Yayınlanmış

2025-09-16

Nasıl Atıf Yapılır

TÜRK, M. T. (2025). MODERNİZMDEN POSTMODERNİZME KARŞILAŞTIRMALI KURAMSAL BİR BAKIŞ: POSTMODERNİZM MODERNİZMİN DEVAMI MI? YOKSA BİR TEPKİ Mİ?. SSD Journal, 10(52), 104–112. https://doi.org/10.5281/zenodo.17119651

Benzer Makaleler

1 2 3 4 5 6 > >> 

Bu makale için ayrıca gelişmiş bir benzerlik araması başlat yapabilirsiniz.