SİYASİ LİDER ODAKLI SEÇMEN DAVRANIŞININ “ADAY” BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ: 2019 YEREL SEÇİMLERİ KARAMAN İLİNE YÖNELİK BİR ALAN ARAŞTIRMASI

Özet

Lider kelimesi, Anglo-Sakson kökenli bir kelimedir. Orijini itibariyle 900’lü yıllarda leden, laudan kelimelerinden türeyen
leader“seyahate gitmek, seyahat etmeye neden olmak” anlamlarını ifade etmektedir. 14. Yüzyıl’da ise “öncülük” anlamını
ifade etmeye başlamıştır. Kelimenin köken bağlamı özellikle keşifler, uzun gemi seyahatleri ve bunlara neden olan sosyoekonomik nedenleri kapsamıştır. 15. ve 16. Yüzyıllarda alt sınıfların nobran ve normları dışlayan aykırı/farklı davranışlarıyla
pejoratif bir kullanıma dönüşen lider kelimesi, kavramsal niteliğine 20. Yüzyıl’da siyasal ve toplumsal kriz dönemlerinde
ulaşmıştır. Özellikle Avrupa’da yükselen sağ ideolojilerin örgütlü kitleleri ve karizmatik siyasi lideri tipi, liderliğin inançsal
ve siyasal bağlamlara oturtulmasını sağlamıştır. Liderlik bir olgu olarak incelenmeye de 20. Yüzyıl itibariyle bu olaylar
silsilesiyle birlikte değer görülmüştür.
Liderliğin bir olgu olarak yeri ise toplumsal yaşamın varlığından itibaren söz konusudur. Bu bağlamda hiyerarşinin mevcut
olduğu her durum liderliği meydana getirmektedir.
Siyasal liderlik ise durum ve koşullar bağlamında, gerçek dünyada önemli siyasal sonuçları etkileyen, beklenmedik şekilde
önemli toplumsal, siyasi sorumlulukları üstlenen, kişisel stilleri/özellikleri ve eğilimleri olan bireylerin sergiledikleri roldür.
Bu çalışmada, siyasi liderliğin belirleyici faktör olarak seçmen davranışını etkilediği yönündeki kuramsal yaklaşım üzerinden
üç farklı boyut içeren bir model ile araştırma konusu değerlendirilmektedir. a) Başarılı liderin enerji, kararlılık ve karizma gibi
belirli kişisel özelliklerini paylaşma eğiliminde olduğunu varsayan “lider özelliği”, b) başarılı liderin siyasi bağlam için en
uygun kişisel özelliklere sahip olduğunu varsayan “lider-durum eşleşmesi” c) başarılı liderin uyarıcı özellikleriyle seçmenlerin
algılarıyla tutarlı olduğunu varsayan “lider-seçmen eşleşmesi” bu modelin üç ana boyutudur.
Araştırma sürecinde 2019 Türkiye Yerel Seçimleri sonucunda Karaman ili özeline odaklanılmıştır. Karaman il merkezinde
bulunan tüm mahalleler (63 mahalle) araştırmanın sahası olarak tanımlanmıştır. Örneklem olabildiğince geniş tutulmuş ancak
400 kişilik hedef kitlenin %33’ünden sağlıklı ham veriye ulaşılabilmiştir. Hedef kitleye yönelik veri edinme tekniği olarak
anket uygulanmıştır. Demografik verilere ulaşılabilir soruların yanı sıra net cevaplar edinilecek yapılandırılmış ve açık uçlu
sorular sorulmuştur. Elde edinilen verilerin analizinde ise SPSS programından yararlanılarak betimsel istatistik kullanılmıştır.