TARİHİ KENTLERDE YENİ YAPI TASARIMLARININ TSARIM KRİTERLERİNİN BELİRLENMESİNE İLİŞKİN BİR KILAVUZ ÖNERİSİ: ICOMOS, UNESCO

Özet

Tarihi kentlerde tasarlanacak olan yeni yapıların tasarım özellikleri günümüzde detaylı olarak
tartışılmakta ve çeşitli kurallar belirlenmeye çalışılmaktadır. Eski bir kentte tasarlanacak yeni,
eskiye benzemeli mi, ne kadar benzemeli, çağın özelliklerini mi yansıtmali, gibi sorular
cevaplanmaya çalışılmaktadır. Konunun tartışma yaratmasının en temel sebebi tarihi kentleri
korumanın yeni ile ilişkisinde tarihi kentlerin zarar görmesinden duyulan endişedir. Özellikle somut
kültürel miras kavramı ve bu mirasın tüm kültürlerin ortak mirası olduğu düşüncelerinin gelişmesi
ile birlikte tarihi kentlerde tasarlanacak yeni yapılara ilişkin ortak kararların oluşturulması söz konusu olmaya başlamıştır. Aynı zamanda tarihin tanığı olan eski yapıların yanında, yakınında
tasarlanacak yeni yapıların da kaliteli bir mimarlığı yansıtması beklenmektedir. Özellikle tarihi
yapıların taklit edilmesinin tarihe bir saygısızlık olarak algılanması düşüncesinin gelişmesi ile
birlikte yeni yapının tarihi çevreye zarar vermeden, çağdaş özellikler ile tasarlanmasının sınırlarının
belirlenmesi önem kazanmıştır. Bu çalışmanın amacı bu sınırların belirlenmesi ve belirlenen sınırlar
ile çeşitli detaylı düzenlemeler için bir kılavuz oluşturmak amaçlanmıştır. Bu sınırların
oluşturulması için güncel yaklaşımlar, ICOMOS ve UNESCO tarafından oluşturulan Uluslar arası
ve ulusal tüzük, anlaşma, karar, tebliğ ve tavsiye kararları üzerine analitik bir değerlendirme
yapılmıştır. Değerlendirme esnasında belirlenen ölçütler doğrultusunda bir matris oluşturulmuştur.
Bu matris doğrultusunda yaygın yaklaşımlar, hangi kavramlara önem ve öncelik verildiği
saptanmıştır. Saptanan verilerin detaylandırılması ile yapılacak olan çalışma ve düzenlemelere
öncülük oluşturması amacı ile bir kılavuz haline getirilmiştir.