BAĞIMSIZLIĞININ İLK DÖNEMİNDE TÜRKİYE-AZERBAYCAN İLİŞKİLERİNDE KÜLTÜREL YAKINLAŞMA ARACI OLARAK GÖRSEL MEDYA

Özet

Kitle iletişim araçları, kamuoyu oluşturmadaki etkisi dolayısıyla uluslararası ilişkilerde önemli bir
yere sahiptir. Günümüzde insanlar diğer ülkelerle ilgili bilgileri genellikle medya yoluyla
edinmektedir.
Türkiye-Azerbaycan ilişkileri, uluslararası ilişkiler alanında özgün örneklerden biridir. Ülkelerin
herhangi birinde yaşanan önemli bir problem, kolaylıkla diğerinin de problemi haline gelebilmekte
ve ulusal çıkar karakteri kazanabilmektedir. Tarihsel etkenlerin yanı sıra bu durumun başlıca
nedenlerinden biri bağımsızlık sonrası her iki ülke kitle iletişim araçlarının takındığı tutumdur.
Bu bağlamda Türkiye görsel medyası da önemli bir rol üstlenmiştir. Türkiye'nin Azerbaycan'da
faaliyet gösteren görsel kitle iletişim araçları, kökleri tarihin derinliklerine uzanan bu yakınlığın
korunması ve güçlendirilmesinde önemli bir yere sahiptir. Türk medyası bağımsızlığının ilk
günlerinden itibaren Azerbaycan'a karşı olumlu bir tavır almıştır. Bu bağlamda uzun yıllardır ayrı
yaşayan aynı etnik köken, dil ve inançtan iki halk arasındaki kültürel ve sosyal yakınlaşmanın
yeniden canlanmasında Türk görsel medyası temel rollerden birini üstlenmiştir.
Özellikle, bir kamu yayın kuruluşu olarak TRT’nin Azerbaycan’daki faaliyetlerinin iki ülke kültürel
ilişkilerinin gelişiminde ayrı bir yeri vardır.
TRT, 2001 yılında itibaren bu ülkede temsilcilik açarak iki ülke arasındaki kültürel ve sosyal
ilişkilerin gelişmesine katkısını daha da arttırmıştır. Bu katkı, 2004-2007 arası dönemde doruk
noktasına ulaşmış, Azerbaycan kamuoyunda olumlu bir Türkiye algısının oluşumuna etki etmiştir.
Bu anlamda, kamu diplomasisi açısından da iki ülke arasındaki ilişkilerde en önemli kültürel
araçlardan biri olma rolü üstlendiği söylenebilir. Ne var ki, TRT’nin Azerbaycan’daki
faaliyetlerinin kamuoyu oluşumu ile kamu diplomasisi üzerindeki etkileri üzerine özgün çalışmalar
yapılmadığı dikkat çekmektedir.
Çalışmada, TRT Bakü Temsilciliği’nin 2004-2007 yılları arasındaki faaliyetleri kapsamında
TRT’nin iki ülke arasındaki kültürel ilişkilerin gelişimine katkısı ele alınmıştır.TRT Bakü Temsilciliği’nin faaliyetleri ve bu faaliyetlerin kamuoyu oluşumu ve kamu
diplomasisine katkıları olgusu tekil vaka incelemesi yöntemiyle irdelenmiş; çalışmaları belli bir
olay üzerine yoğunlaştırmayı öngören bu yöntem ışığında konu, dönemle ilgili başlıca belgeler
niteliğindeki günlük gazeteler ve arşiv kaynakları yoluyla incelenmiştir.