A.R. İZZET KOYUNOĞLU MÜZESİ’NE KAYITLI GELENEKSEL PEŞKİR ÖRNEKLERİNİN SANATSAL AÇIDAN İNCELENMESİ

Özet

İnsanlığın ilk dönemlerinden beri el sanatları hep var olmuştur. El sanatları, içine çeşitli teknik, tür,
malzeme ve ürünü alan geniş bir alandır. Özellikle Anadolu, dokumacılık kültürünün yoğun olduğu
ve el sanatı ürünlerine taleplerin fazla olduğu zengin bir sanat coğrafyasıdır. El sanatı ürünleri
içinde çok güzel örnekleri barındıran peşkirler özellikle 18. yüzyıldan sonra kendini göstermiştir.
Bu araştırmada, A.R. İzzet Koyunoğlu Müzesinde bulunan 16 adet peşkir eser incelenmiştir. Bu
doğrultuda müzeden gerekli resmi izinler alınarak fotoğraf çekimi yapılmış ve envanter kayıtları
araştırılmıştır. Bu eserler teknik, malzeme, renk, motif, kompozisyon özelliklerine göre ele
alınmıştır. Peşkirlerdeki ortak ve farklı özelliklere değinilmiştir. Genellikle peşkirlerin desenlerinde
stilize tarzda çiçek ve bitki motifleri kullanıldığı, dokumanın kendinden desenli olduğu örneklerin
var olduğu görülmüştür. Bitkisel, geometrik, figürlü ve sembolik grupta motiflerin olduğu tespit
edilmiştir. İncelenen örnekler işleme tekniklerine göre de gruplandırılmıştır. İşlemede hesap işi, çin
iğnesi, sarma, bartın işi gibi tekniklerin kullanıldığı görülmüştür. Elde edilen veriler tablolarla
gösterilmiştir.