ANADOLU VE AZERBAYCAN SAHALARI HALK EDEBİYATI TÜRLERİ ÜZERİNE MUKAYESELİ BİR İNCELEME

Özet

Türkiye ve Azerbaycan köklerindeki derin bağlarıyla, aynı tarihi, kültürü, destanları,
kahramanlıkları, kayıpları ve zaferleri beraber yaşayan bir millet iki devlettir. Her iki devletin de
paylaştıkları kültürel değerleri oldukça benzer. Türklerin yurt edindikleri Anadolu’da sözlü
geleneğin bir devamı olarak süre gelen halk edebiyatı ürünleri, toplumların ortaklaşa yarattıkları ve
kendilerine has zevkleri yansıtan söyleyiş özelliği olan türlerden oluşmaktadır. Halk edebiyatı
türleri arasında destan, masal, halk hikayesi, efsane, türkü, mâni, ninni, ağıt, bilmece, tekerleme,
deyim ve atasözleri, alkış ve kargış bulunmaktadır. Adı geçen türler toplumları oluşturan ve onları
nesiller boyunca bir arada tutan önemli ürünlerdir. Bu çalışmada, hem Anadolu hem Azerbaycan
sahasında bulunan halk edebiyatı türleri ele alınmış olup yöntem olarak da türler arası mukayeseli
inceleme yapılarak iki halk arasındaki edebi ve kültürel bağlar tespit edilmeye çalışılacaktır.
Bu çalışmanın amacı, Anadolu ve Azerbaycan Türkleri arasında geçmişten günümüze uzanan süreç
içerisinde oluşturulan halk edebiyatı türlerinin hem nesir (destan, masal, halk hikayesi, efsane) hem
nazım türlerini (türkü, mâni, ninni, ağıt, bilmece, tekerleme, deyim ve atasözü, alkış ve kargış)
mukayese ederek örneklerle incelemektir. Bu bağlamda önce edebi türlere değinilecek daha sonra
türler arasındaki özellikler mukayese edilecektir.