İSLAM HUKUKU AÇISINDAN NEHYİN FESÂDA DELÂLETİ

Özet

İslam hukuku açısından nehyin fesâda delâleti önemli bir husustur. Zira “murad-ı ilahîyi” kendine
esas alan Müslüman için bir şeyin helal ve haram olması bu olgu ile alakalıdır. “Asleyn” denilen
Usûlü’l-Fıkh ve Usûlü’d-Din fikri nazariyatı çerçeveleyen bir işlemle Müslümanlara bir ufuk
çizmektedir. Hukuk terminolojisi bağlamında İslam dininin ana kaynağı olan kitap ve sünnette
geçen nehiy ifadeleri bir işten kaçınmayı ifade etmekte, fesat ise bir ibadetin ya da bir hukukî
işlemin sıfat ve şartlarındaki bir bozukluk ya da eksikliği nedeniyle hükümsüz sayılmasını
gerektirmektedir. Bu iki kavram arasındaki benzerlik ve farklar İslam bilginleri tarafından ele
alınarak uzun tartışmalara sebep olmuş, özellikle İslam hukukçuları tarafından çokça gündem olmuş
kavramlar arasında yer almışlardır. Emir, nehiy, fesat, butlan ve sıhhat konularının oldukça işlevsel
oldukları kelam ve fıkıh usûlü tarafından derin bir felsefi tartışmayla sentezlenmeye ihtiyaç
duyduğu düşüncesi ile bu çalışmamızda İslam hukuku açısından nehyin fesada delaleti konusunu
ele alarak irdelemeye çalıştık. Bir şeyde var olan mahiyetin aslen, vasfen veya hem aslen hem de
vasfen olma olgusunu ele alarak nehye muhatap olmasını ve nehiy ifadesinin hükmünü mezhepler
arasındaki fikri gerekçeleriyle birlikte ortaya koyduk. Çalışmamızı yaparken İslam hukuk
metodolojisi perspektifinden nitel yöntemin metin analizi usulünü kullanarak konuyu irdeledik.