KENTSEL TARIMA UYGUN ALANLARIN ANALİTİK HİYERARŞİ SÜRECİNE (AHS) GÖRE BELİRLENMESİ: MENEMEN ÖRNEĞİ
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15002593Anahtar Kelimeler:
Kent Tarımı, Sürdürülebilirlik, Kent Çevresi TarımÖzet
Kentlerdeki nüfus artışı, ürünün yaygınlaşması ve orantısız kaynak kullanımı, ekolojik dengenin miktarına neden olmaktadır. Kentlerde artan gıdanın karşılanabilirliği için alternatif çözümlerin sürdürülmesi gerekmektedir. Kent sakinlerinin sorunları olan gıda ve gıda güvenliği tarım kullanılarak karşılanabilir. Tarımsal kötü üretim, işlemler, ürünler ve pazarlanması kısa tedarik zincirleri sayesinde zaman ve mekanın verimli kullanımı sağlar. Kentsel tarım atık miktarının azaltılması ve enerjinin korunmasının sürdürülebilirliği için önemli bir yöntemdir.
Bu büyüme amacı İzmir ili Menemen tarım potansiyelinin ortaya çıkmasıdır. Çok kriterli karar verme yöntemlerinden biri olan analitik çözümlere göre 12 kriter ve alt kriter ağlıkları hesaplanarak büyüme potansiyeli belirlendi. Sonuç olarak Menemen ilçe idaresi bilgi sistemleri kullanan tarım potansiyelinin yüksek olduğu alanlar tespit edildi. İlçenin yüz ölçümünün (yaklaşık 588 km2) %50'sinden fazlası tarıma uygun alanlardan oluşmaktadır. Menemen ilçesinin sürdürülebilir tarıma bakış açısı kent içi ve kent çeperi sistemi teknolojisinin kalıcı tarım potansiyelinin güçlü olduğu bir bölgedir.
Referanslar
Akkuzu, E., Aşık, Ş., Ünal, H. B., Karataş, B. S., & Avcı, M. (2003). Menemen Sol Sahil Sulama Sistemi Su Dağıtımında Yeterliliğin ve Değişkenliğin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 40(3), 97-104.
Ateş, D., & Tunçel, H. (2023). Kentsel Tarımın Bibliyometrik Analizi ve Coğrafya Bilimindeki Yeri. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), s. 55-71. doi:10.33905/bseusbd.1325778
Balmer, K., Gill, J., Kaplinger, H., Miller, J., & Peterson, M. (2005). The Diggable City: Making Urban Agriculture a Planning Priority. Portland: Portland State University.
Bellwood-Howard, I., Shakya, M., Korbeogo, G., & Schlesinger, J. (2018). The Role of Backyard Farms in Two West African Urban Landscapes. Landscape and Urban Planning, 170, s. 34-47. doi:10.1016/j.landurbplan.2017.09.026
Bülbül, M. (2023). Menemen Ovası Koşullarında Ayçiçeği Bitkisinde Dönemsel Sulama Uygulamalarının Bitki Su Stres İndeksi Üzerine Etkisi. İzmir: Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
Canlı, Ş. (2014). Menemen Ovasında Tarımsal Su Gereksinimi ve Sulama Sularının Bitki, Toprak ve Sulama Sistemleri Açısından Olası Etkileri. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
Chenarides, L., Grebitus, C., Lusk, J. L., & Printezis, I. (tarih yok). Who Practices Urban Agriculture? An Empirical Analysis of Participation Before and During The COVID-19 Pandemic. Agribusiness, 37(1), s. 142–159. doi:10.1002/agr.21675
Cohen, N., & Reynolds, K. (2014). Resource Needs for a Socially Just and Sustainable Urban Agriculture System: Lessons from New York City. Renewable Agriculture and Food Systems, s. 1-12. doi:10.1017/S1742170514000210
Çelik, Z., Uslu, İ., Yüceerim, G., Karagül, V., & Ok, A. Ö. (2023). Çiftçilerin İklim Değişikliğine Tepkileri ve Uyum Yeteneğinin Belirlenmesi: Menemen Örneği. Tarım Ekonomisi Dergisi, 29(2), s. 65-77. doi:10.24181/tarekoder.1376828
Darkot, B. (1956). Altıncı Genel Nüfus Sayımı. Türk Coğrafya Dergisi(15-16), s. 85-103.
De Bon, H., Parrot, L., & Moustier, P. (2010). Sustainable Urban Agriculture in Developing Countries. A Review. Agronomy for Sustainable Development, 30, s. 21–32. doi:10.1051/agro:2008062
de Zeeuw, H. (2004). The Development of Urban Agriculture; Some Lessons Learnt. International Conference on Urban Agriculture, Agro-tourism and City Region Development (s. 20). Beijing: Resource Centres on Urban Agriculture and Food Security (RUAF).
Deelstra, T., & Girardet, H. (2000). Urban Agriculture and Sustainable Cities. N. Bakker, M. Dubbeling, S. Gündel, U. Sabel-Koschella, & H. Zeeduw içinde, Growing Cities, Growing Food. Urban Agriculture on the Policy Agenda (s. 43-65). Feldafing: Deutsche StiftungFfur Internationale Entwicklung (DSE).
Despommier, D. (2013). Farming Up The City: The Rise of Urban Vertical Farms. Trends in Biotechnology, 31(7), s. 388-389. doi:10.1016/j.tibtech.2013.03.008
Eanes, F., & Ventura, S. J. (2015). Inventorying Land Availability and Suitability for Community Gardens in Madison, Wisconsin. Cities and the Environment (CATE), 8(2), s. 1-22.
Follmann, A., Willkomm, M., Nduru, G., Owuor, G., & Dannenberg, P. (2021). Continuity Under Change Towards a Spatiotemporal Understanding of Market-Oriented Urban and Peri-Urban Agriculture Insights from Kenya. Applied Geography(135), s. 102528.
Gallaher, C. M., & Njenga, M. (2014). Urban Agriculture. P. Thompson, & D. Kaplan içinde, Encyclopedia of Food and Agricultural Ethics (s. 2387–2394). Netherlands: Springer.
Horst, M. (2008). Growing Green: An Inventory of Public Lands Suitable for Community Gardening in Seattle, Washington. University of Washington, College of Architecture and Urban Planning.
Jarosz, L. (2008). The City in the Country: Growing Alternative Food Networks in Metropolitan Areas. Journal of Rural Studies, 24(3), s. 231-244. doi:10.1016/j.jrurstud.2007.10.002
Kanbak, A. G. (2018). Endüstriyel Tarımın Ekolojik Krizine Karşı Kentsel Tarım Bir Çözüm Olabilir Mi? Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(3), s. 193-204. doi:10.18037/ausbd.552556
Karabağ, S., & Şahin, S. (2015). Türkiye Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası. Ankara: Pegem Akademi.
Kasap, E. (2023). Otoyolların Arazi Kullanım Şekilleri Üzerine Etkisi, Menemen Ovası Örneği. İzmir: Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tazi.
Kayan, İ., & Öner, E. (2015). Sedimantolojik ve Paleontolojik Verilerle Gediz Delta Ovasında (İzmir) Alüvyal Jeomorfoloji Araştırmaları. Ege Coğrafya Dergisi, 24(2), s. 1-27.
Kayasü, S., & Durmaz, B. (2021). Türkiye’de Kentsel Tarımın Yapısal ve Oluşumsal Çerçevesi. İdealkent, 12(34), s. 1358-1389.
Kenar, F., & Yiğt, A. (2023). Menemen Ovası’nın Agroekolojik Kuşakların Belirlenmesi: Menemen Ovası Örneği. 3. İstanbul Uluslararası Coğrafya Kongresi. İstanbul.
Kontothanasis, G. (2017). Social Practices of Urban Agriculture in the Metropolitan Region of Thessaloniki. Procedia Environmental Sciences, 38, s. 666-673. doi:10.1016/j.proenv.2017.03.147
Kuusaana, E. D., & Eledi , J. A. (2015). As the City Grows, Where do the Farmers Go? Understanding Peri-Urbanization and Food Systems in Ghana - Evidence from the Tamale Metropolis. Urban Forum, 26(4), s. 443–465. doi:10.1007/s12132-015-9260-x
Langemeyer, J., Madrid-Lopez, C., Beltran, A. M., & Mendez, G. V. (2021). Urban Agriculture — A Necessary Pathway Towards Urban Resilience and Global Sustainability? Landscape and Urban Planning, 210(5), s. 104055.
Lovell, S. T. (2010). Multifunctional Urban Agriculture for Sustainable Land Use Planning in the United States. Sustainability, 2(8), s. 2499-2522.
McClintock, N. (2013). Assessing the Potential Contribution of Vacant Land to Urban Vegetable Production and Consumption in Oakland, California. Landscape and Urban Planning, 111, s. 46-58. doi:10.1016/j.landurbplan.2012.12.009
McClintock, N. (2018). Urban Agriculture, Racial Capitalism, and Resistance in the Settler‐Colonial City. Ceography Compass, 12(6), s. 1-16. doi:10.1111/gec3.12373
McClintock, N., & Cooper, J. (2010). Cultivating the Commons: An Assessment of the Potential for Urban Agriculture on Oakland’s Public Land. Portland State University.
Mougeot, L. (1994). African City Farming from a World Perspective. Cities Feeding People An Examination of Urban Agriculture in East Africa (s. 1-22). içinde Kanada: International Development Research Centre.
Mougeot, L. (2000). Urban Agriculture: Definition, Presence, Potentials and Risks, and Policy Challenges. Ottawa, Kanada: International Development Research Centre.
Mougeot, L. (2005). Agropolis The Social, Political and Environmental Dimensions of Urban Agriculture. London: Earthscan.
Moustier, P., & Renting, H. (2015). Urban Agriculture and Short Chain Food Marketing in Developing Countries. P. Moustier, H. Renting, H. Zeeuw, & P. Drechsel (Dü) içinde, Cities and Agriculture - Developing Resilient Urban Food Systems (s. 121-138). New York: Earthscan. doi:10.4324/9781315716312
Orsini, F., Kahane, R., Nono-Womdim, R., & Gianquinto, G. (2013). Urban Agriculture in the Developing World: A Review. Agronomy for Sustainable Development, 33(4), s. 695–720. doi:10.1007/s13593-013-0143-z
Özdemir, Ü. (2016). Türkiye Yerleşme Coğrafyası. M. Doğanay, & M. Alım içinde, Türkiye Beşeri ve Ekonemik Coğrafyası (s. 61-95). Ankara: Pegem Akademi.
Özden, N. (2010). Menemen Ovası Sol Sahil Sulanan Arazilerinin Parsel Tabanlı Ürün Deseni Planlaması. İzmir, Türkiye: Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
Paül, V., & McKenzie, F. H. (2013). Peri-Urban Farmland Conservation and Development of Alternative Food Networks: Insights from a Case-Study Area in Metropolitan Barcelona (Catalonia, Spain). Land Use Policy, 30(1), s. 94–105. doi:10.1016/j.landusepol.2012.02.009
Pearson, L. J., Pearson, L., & Pearson, C. J. (2010). Sustainable Urban Agriculture: Stocktake and Opportunities. International Journal of Agricultural Sustainability , 8(1-2), s. 7-19. doi:10.3763/ijas.2009.0468
Philips, A. (2013). Designing Urban Agriculture A Complete Guide to the Planning, Design, Construction, Maintenance and Management of Edible Landscapes. Wiley.
Rasouli, S. (2012). Sürdürülebilir Kentsel Tasarımda Kentsel Tarımın Rolü, “İstanbul Örneği”. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yiksek Lisans Tezi.
Redwood, M. (2009). Agriculture in Urban Planning: Generating Livelihoods and Food Security. Earthscan.
Robineau, O. (2015). Toward a Systemic Analysis of City-Agriculture Interactions in West Africa: A Geography of Arrangements Between Actors. Land Use Policy, 49, s. 322-331. doi:10.1016/j.landusepol.2015.08.025
Robineau, O., & Dugué, P. (2018). A Socio-geographical Approach to the Diversity of Urban Agriculture in a West African City. Landscape and Urban Planning, 170, s. 48-58. doi:10.1016/j.landurbplan.2017.09.010
Saaty, T. L. (1977). A Scaling Method for Priorities in Hierarchical Structures. Journal of Mathematical Psychology, 15(3), s. 234-281. doi:10.1016/0022-2496(77)90033-5
Saha, M., & Eckelman, M. J. (2017). Growing Fresh Fruits and Vegetables in an Urban Landscape: A Geospatial Assessment of Ground Level and Rooftop Urban Agriculture Potential in Boston, USA. Landscape and Urban Planning, 165, s. 130-141. doi:10.1016/j.landurbplan.2017.04.015
Shema, A. I., & Abdulmalik, H. (2022). Urban Vertical Farming as a Path to Healthy and Sustainable Urban Built Environment. A+ArchDesign, 8(1), s. 67-89.
Smit , J., Nasr, J., & Ratta, A. (2001). Urban Agriculture Food, Jobs and Sustainable Cities. New York: The Urban Agriculture Network, Inc.
Smit, J., Ratta , A., & Nasr, J. (1996). Urban Agriculture: Food, Jobs and Sustainable Cities. New York: United Nations Development Programme (UNDP).
Tepealti, F. (2022). Nüfus ve Yerleşme Perspektifinde Menemen İlçesinde Arazi Dağılışı ve Tarımsal Üretim. COMU Journal of Agriculture Faculty, 10(2), s. 418-427. doi:10.33202/comuagri.1192150
Thapa, R. B., & Murayama, Y. (2008). Land Evaluation for Peri-Urban Agriculture Using Analytical Hierarchical Process and Geographic Information System Techniques: A Case Study of Hanoi. Land Use Policy, 25(2), s. 225-239. doi:10.1016/j.landusepol.2007.06.004
Topraksu. (1971). Menemen Ovası Toprak Etüdü Çalışması. Ankara: Topraksu Genel Müdürlğü Toprak ve Etüt Haritalama Dairesi.
Tornaghi, C. (2014). Critical Geography of Urban Agriculture. Progress in Human Geography, 38(4), s. 551-567. doi:10.1177/0309132513512542
Tosun, K. E. (2013). Sürdürülebilir Kentsel Gelişim Sürecinde Kompakt Kent Modelinin Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), s. 103-120.
Tümertekin, E., & Özgüç, N. (2013). Ekonomik Coğrafya, Küreselleşme ve Kalkınma. İstanbul: Çantay Kitabevi.
Ustaoğlu, E., Şişman, S., & Aydınoğlu, A. C. (2021). Determining Agricultural Suitable Land in Peri-Urban Geography Using GIS and Multi Criteria Decision Analysis (MCDA) Techniques. Ecological Modelling, 455(1), s. 109610. doi:10.1016/j.ecolmodel.2021.109610
Van Tuijl, E., Hospers, G.-J., & Berg, L. (2018). Opportunities and Challenges of Urban Agriculture for Sustainable City Development. European Spatial Research and Policy, 25(2), s. 5-22. doi:10.18778/1231-1952.25.2.01
Van Veenhuızen, R., & Danso, G. (2007). Profitability and Sustainability of Urban and Peri-Urban Agriculture. Rome: FAO.
Veenhuizen, R. V. (2006). Cities Farming for the Future. R. V. Veenhuizen içinde, Cities Farming for the Future: Urban Agriculture for Green and Productive Cities (s. 1-17). Ottawa: RUAF Foundation.
Viljoen, A., Bohn, K., & Howe, J. (2005). Continuous Productive Urban Landscapes: Designing Urban Agriculture for Sustainable Cities. Oxford: Architectural Press.
Weerakoon, K. (2013). GIS Assisted Suitability Analysis for Urban Agriculture; as a Strategy for Improving Green Spaces in Colombo Urban Area. International Journal of Remote Sensing & Geoscience (IJRSG), 2(6), s. 56-62.
Yıldırım, T. (2012). Menemen Ovası Sulama Uygulamalarının Coğrafi Bilgi Sistemi ve Uzaktan Algılama ile Değerlendirilmesi. İzmir: Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
Yousif, K. (2019). Uydu Görüntülerinden Elde Edilen Yüzey Sıcaklığı ve Vejetasyon İndeksleri ile Tarımsal Kuraklığın İzlenmesi: Menemen Sağ Sahil Sulama Alanı Örneği. İzmir: Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Fatih KENAR, Ali YİĞİT
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
