SPİNOZA’S CONCEPTION OF GOD: ONTOLOGICAL FOUNDATIONS AND METAPHYSICAL STRUCTURE

Abstract

Bu makale, Baruch Spinoza'nın (1632-1677) felsefi sisteminde Tanrı'nın kavramsal inşasını, ontolojik temellendirmesini ve metafizik işleyişini kapsamlı bir şekilde ele alarak incelemeyi amaçlamaktadır. Spinoza'nın Tanrı'yı ​​tek ve sonsuz töz olarak tanımlaması, tüm varoluşun içkin ve zorunlu bir temele dayandığı kavramına dayanan benzersiz bir ontolojik anlayışı ortaya koymaktadır. Spinoza'nın Deus sive Natura ilkesine dayanan Tanrı ve doğa arasındaki özdeşlik, klasik teolojik aşkınlık kavramına karşı çıkmakta ve içkinliğe dayalı özgün bir ontolojik perspektif sunmaktadır. Bu bağlamda, Tanrı yalnızca evrenin nedeni olarak değil, aynı zamanda içinde var olan her şeyin içkin yapısal temeli olarak kavramsallaştırılmaktadır. Çalışma, Spinoza'nın Tanrı anlayışını töz, nitelik, doğa, zorunluluk, özgürlük ve nedensellik gibi temel kavramlar üzerinden analiz ederek hem teolojik perspektifinin ontolojik yapısını hem de metafizik işleyişini incelemeyi amaçlamaktadır. Ayrıca bu anlayışın felsefe tarihinde, özellikle panteizm ve panenteizm bağlamında neden çok boyutlu ve tartışmalı bir konuma sahip olduğunu da tartışmaktadır. Buna göre, çalışma yalnızca Tanrı'nın ne olduğuna değil, aynı zamanda Tanrı'nın varoluş biçimine, etkinliğine ve insan aklı tarafından nasıl anlaşılabileceğine de odaklanmaktadır; böylece Spinoza'nın felsefe tarihinde metafizik bir düşünür olarak benzersiz ve sistematik bir yere sahip olduğunu vurgulamaktadır. Spinoza'daki Tanrı kavramını anlamak yalnızca ontolojik sisteminin değil aynı zamanda etik, özgürlük ve bilgi anlayışının da anahtarıdır. Bu bağlamda, makale Spinoza'nın Tanrı anlayışına sistematik bir bütün olarak yaklaşmakta ve hem klasik metafiziğin yeniden değerlendirilmesine hem de çağdaş felsefi söylem içinde alternatif bir ontolojik çerçevenin geliştirilmesine katkıda bulunma potansiyelini vurgulamaktadır.