BİR TARİH KAYNAĞI OLARAK OSMANLI TAHRİR DEFTERLERİ VE SAFEVİ BÖLGESİ TAHRİR DEFTERLERİ ÜZERİNE

Özet

Osmanlı Devleti iktisadi ve siyasî varlığını sürdürmek, toplum ve hazine düzenini ayakta tutmak
için Mısır, Roma-Bizans ve Orta çağ Avrupası’nda da görülen vergi ve vergiye tabi nüfus
potansiyelini kayıt altına alma faaliyetini XIV. yüzyıldan itibaren uygulamaya koymuş ve XVI.
yüzyılda bu sistemi tüm İmparatorluk arazilerini kapsayacak şekilde genişletmiştir. XVII. yüzyıldan
sonra ise kalıcı veya geçici hakimiyet tesis ettiği yeni topraklarda bu uygulamayı sürdürmüştür.
Osmanlı Devleti İran bölgesinde elde ettiği topraklarda da hükümdarlığını sürdürmek için tahrir
sistemini uygulayarak ona XVIII. yüzyılda yeni bir boyut kazandırmıştır. Osmanlı İran tahrirleri
Osmanlı sistemini bu coğrafyada tesis ederek köylünün hakkını korumakla birlikte devletin de gelir
kaynaklarını ve vergiye tabi olan nüfusu tespit etmede büyük bir rol oynamıştır.