ÇEVİRİDE YARATICILIK: MİKRO ÇEVİRİ STRATEJİLERİYLE KİTAP BAŞLIKLARININ ÇEVİRİSİ

Özet

Edebi eserleri okurla buluşturan ilk unsur eserin başlığıdır. Bu kapsamda, eserin dikkat çekmesini
sağlamak, metin hakkında merak uyandırmak amacıyla başlık için bile olsa çevirmenler tarafından
çeşitli çeviri stratejilerinden yararlanılmaktadır. Bu doğrultuda bu çalışmada Türkiye’nin en çok
okunan yazarları arasında yer alan ve isimleri yurtdışında da anılmaya başlanan Ayşe Kulin, Ahmet
Ümit, Elif Şafak ve Orhan Pamuk’un Türkçeden İngilizceye çevrilen eserlerinin başlıkları Anne
Schjoldager’in doğrudan aktarım, öykünme, birebir çeviri, dolaylı çeviri, açıklama, başka
sözcüklerle anlatma, kısaltma, uyarlama, ekleme, ikame, silme ve permütasyon olarak sıralanan
mikro stratejileri bağlamında incelenmiştir. Schjoldager’in stratejileri Holst (2010) tarafından
yaratıcı ve yaratıcı olmayan stratejiler olarak sınıflandırılmış, buna göre doğrudan aktarım,
öykünme, birebir çeviri ve dolaylı çeviri stratejileri dışındaki tüm stratejiler yaratıcı stratejiler
kapsamına alınmıştır. Bu doğrultuda, çalışmaya konu olan eser başlıklarının çevirisinde en çok
birebir çeviri stratejisinden, ikinci olarak da başka sözcüklerle anlatma stratejisinden yararlanıldığı
tespit edilmiştir. Bu kapsamda kullanım sıklığı açısından ağırlıklı olarak çalışmada kitap
başlıklarının çevirisinde yaratıcı olmayan çeviri stratejisinden yararlanıldığı sonucuna varılmıştır.