İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ: SORUNLAR VE BUNLAR YÖNETİLEBİLİR Mİ?
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.13765428Anahtar Kelimeler:
İklim değişikliği,, sürdürülebilirlik,, adaptasyon stratejileri,, farkındalık ve eğitimÖzet
Dünya birçok sorunla baş etmeye çalışmaktadır. İklim değişikliği, insan faaliyetleri nedeniyle atmosfere salınan sera gazlarının artması sonucu meydana gelen önemli küresel sorunlardan biridir. Bu durum, dünya genelinde sıcaklık artışlarına, buzulların erimesine, deniz seviyelerinin yükselmesine ve aşırı hava olaylarının (kasırgalar, kuraklık, yangınlar gibi) sıklıkla yaşanmasına neden olmaktadır. Tarım üzerindeki olumsuz etkileri, biyolojik çeşitliliğin azalması ve su kaynaklarının kıtlığı gibi sorunlar, insan sağlığını ve ekosistemleri tehdit etmektedir. Bu çalışmada bazı temel sorunlara ve çözüm önerilerine genel bir yaklaşımla yer verilmiştir. Büyük sorunları, bazen küçük önlemler ile yönetilebilir bir hale getirebilmek mümkün olabilmektedir. Bu sorunlarla başa çıkmak mümkündür ancak bunun için hem bireysel hem de toplumsal ve hükümet düzeyinde ciddi ve kararlı adımlar atılmalıdır. Sera gazı emisyonlarının azaltılması, yenilenebilir enerjiye geçiş, karbon yutaklarının korunması ve genişletilmesi gibi stratejiler hayati öneme sahiptir. Aynı zamanda, iklim değişikliğine uyum sağlamak için tarım, su yönetimi ve şehir planlamasında adaptasyon stratejileri geliştirilmelidir. Farkındalık ve eğitim çalışmaları, toplumun her kesiminde iklim değişikliğiyle mücadele bilincini artıracaktır. Hükümetler ve uluslararası topluluklar ise politikalar, düzenlemeler ve işbirlikleri yoluyla bu süreci yönetebilir. İklim değişikliği büyük bir tehdit olsa da, doğru adımlarla etkilerini azaltmak ve daha sürdürülebilir bir gelecek inşa etmek mümkündür.
Referanslar
Abbass, K., Qasim, M.Z., Song, H., Murshed, M., Mahmood, H. & Younis, I. (2022). “A review of the global climate change impacts, adaptation, and sustainable mitigation measures”, Environmental Science and Pollution Research, 29:42539–42559. Doi:10.1007/s11356-022-19718-6
Aksoy Özcan, B. (2022). “Çevre Sorunlarının Küreselleşmenin Yapısal Sorunları Açısından Değerlendirilmesi”, Beykoz Akademi Dergisi, 10(2):408-436. DOI:10.14514/beykozad.1171914
Aydogdu, M. H. (2016). "Farmers’ Risk Perception and Willingness to Pay for Environment: Case Study of GAP-Sanliurfa, Turkey", Fresenius Environmental Bulletin, 25(12):5449-5455.
Aydogdu, M.H. & Yenigün, K. (2016). "Farmers’ Risk Perception towards Climate Change: A Case of the GAP-Sanlıurfa Region, Turkey", Sustainability, 8, 806; doi:10.3390/su8080806
Aydoğdu, M. H., Cançelik, M., Sevinç, M. R., Çullu, M. A., Yenigün, K., Küçük, N., Karlı, B., Ökten, Ş., Beyazgül, U., Parlakçı Doğan, H. Şahin, Z., Mutlu, N., Kaya, C.,Yenikale, A. & Yenikale, A. (2021b). “Is Drought Caused by Fate? Analysis of Farmers’ Perception and Its Influencing Factors in the Irrigation Areas of GAP- Şanlıurfa, Turkey”, Water, 13, 2519. Doi: 10.3390/w13182519.
Aydoğdu, M. H., Sevinç, M. R. & Cançelik, M. (2021a). “Determination of farmers’ willingness to pay for drought adaptation policies in Şanlıurfa, Turkey”, Weather, Climate, and Society, 13(3):677-686. DOI: 10.1175/WCAS-D-20-0163.1
Başol, K., Durman, M. & Önder, H. (2007). Doğal Kaynakların ve Çevrenin Ekonomik Analizi, Alfa Aktüel Yayınları, Bursa.
Batı, O. (2014). “Küresel Isınma Konusunda “Karbon Vergisi Etkisi”nin Değerlendirilmesi”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1):267-278
Baysal, B. & Karakaş, U. (2017). “Climate Change and Security: Different Perceptions, Different Approaches”, Uluslararası İlişkiler, 14(54):21-44
Chaudhry, D. (2024). “Climate change and health of the urban poor: The role of environmental justice”, The Journal of Climate Change and Health, 15:100277, Doi: 10.1016/j.joclim.2023.100277.
Çetin, M., Saygın, S., & Demir, H. (2020). “Tarım Sektörünün Çevre Kirliliği Üzerindeki Etkisi: Türkiye Ekonomisi İçin Bir Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi”, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(3):329-345. Doi:10.33462/jotaf.678764
Deniz Öztürk, Y. & Ünlü, R. (2022). “Türkiye’de Yapılan Kuraklık Analiz Çalışmaları Üzerine Bir Derleme”, Afet ve Risk Dergisi, 5(2):669-680
Düger, Y. & Yaman, M., (2023). “İklim Değişikliği ve Çatışma”, Kent Akademisi Dergisi 16(Özel sayı):149-174.
Edemen, M., Engin, V., Boynukara, E., Narin, E., Yalçın, M., Küçükilhan, H., Kuş, H., Tutar, M., & Kavlak, A. (2023). “Küresel Isınma, Küresel Isınmanın Nedenleri ve Sonuçları Dünya ve Türkiye Üzerine Olası Etkileri”, International Journal of Social and Humanities Sciences Research, 10(91):37–48. Doi:10.26450/jshsr.3472
EU (2024). Avrupa Birliği, “Causes of climate change”, https://climate.ec.europa.eu/climate-change/causes-climate-change_en
Gümüş, B., & Buluş, A. (2020). “Uluslararası Çevre Sorunları ve William Nordhaus’un Çevre Ekonomisine Katkıları”, Alanya Akademik Bakış, 4(3):1015-1031. Doi:10.29023/alanyaakademik.686110
Hosseini, S. E. (2022). “Fossil fuel crisis and global warming”, (Ed: Seyed Ehsan Hosseini), Fundamentals of Low Emission Flameless Combustion and Its Applications, p. 1-11, Academic Press, Doi: 10.1016/B978-0-323-85244-9.00001-0.
IPCC (2024). Hükümetler arası İklim Değişikliği Paneli, “AR6 Synthesis Report: Climate Change 2023” https://www.ipcc.ch/report/sixth-assessment-report-cycle/
IPCC (2024). Hükümetler arası İklim Değişikliği Paneli “Special Report on Climate Change and Cities”, https://www.ipcc.ch/report/special-report-on-climate-change-and-cities/
IPCC, (2018). IPCC Special Report on Global Warming of 1.5°C. [Masson-Delmotte, V., P. Zhai, H.-O. Pörtner, D. Roberts, J. Skea, P.R. Shukla, A. Pirani, W. Moufouma-Okia, C. Péan, R. Pidcock, S. Connors, J.B.R. Matthews, Y. Chen, X. Zhou, M.I. Gomis, E. Lonnoy, T. Maycock, M. Tignor & T. Waterfield (eds.)]. Cambridge University Press, Cambridge, UK and New York, NY, USA, doi:10.1017/9781009157940.001.
Karal, K., & Gençay, G. (2020). “Ormansızlaşmanın Küresel İklim Değişikliğine Etkilerinin Hukuksal Boyutlarının İncelenmesi”, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 22(2):571-579. Doi:10.24011/barofd.697275
Kitapçı, İ. (2017). “Günümüzün Önemli Küresel Sorunları Üzerine Bir Değerlendirme”, PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(4):241-258.
Levy, B. S. & Jonathan A. Patz, J. A. (2015). “Climate Change, Human Rights, and Social Justice”, Annals of Global Health, 81(3):310-322. Doi: 10.1016/j.aogh.2015.08.008.
MGM, (2024a). Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Türkiye Uzun Yıllar (1929-2023) İklim Verisi, https://mgm.gov.tr/iklim/iklim.aspx
MGM, (2024b). Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Resmi İstatistikler, Sıcaklık Verileri, https://mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?k=parametrelerinTurkiye Analizi
Nasa Science, (2024). Nasa Bilimler, “The Causes of Climate Change” https://science.nasa.gov/climate-change/causes/
Tıraşcı, S. & Erdoğan, Ü. (2021). “Küresel Isınmanın Tarıma Etkisi”, Tarım, Gıda, Çevre ve Hayvancılık Bilimleri Dergisi, 2(1):16-33.
Tuğaç, Ç. (2024). Dünyada ve Türkiye’de İklim Değişikliği Kaynaklı Kayıp ve Zararlar, Etkilere Uyum ve Dirençlilik, Nobel Yayınevi, Ankara.
Türkeş, M. (2023). Küresel İklim Değişikliği: Nedenleri, Sonuçları ve İklim Diplomasisi, İmge Kitapevi, Ankara.
UN (2024). Birleşmiş Milletler, “Causes and Effects of Climate Change”, https://www.un.org/en/climatechange/science/causes-effects-climate-change
UNDP (2024). Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı, “Five Climate Action Gaps” https://www.undp.org/acceleratorlabs/untapped/five-climate-action-gaps
UNEP (2024). Birleşmiş Milletler Çevre programı, “Facts about the climate emergency”, https://www.unep.org/facts-about-climate-emergency?gad_source=1&gclid=CjwKCAjwiaa2BhAiEiwAQBgyHtzxlQA13O7fqdQXPHaWQcX3lGNMskuEhyXawU0ZqaosQ2aTAIS7QxoCy4AQAvD_BwE
Uslu, H. (2021). “İklim Değişikliğinin Tarımsal Faaliyetler Üzerindeki Etkisi: Bahçecilik Sektörü Üzerine Ampirik Bir Çalışma”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (38):458-485. Doi:10.14520/adyusbd.923253
World Bank (2024). Dünya Bankası, “Climate Change” https://www.worldbank.org/en/topic/climatechange
Zecca, A. & Chiari, L. (2010). “Fossil-fuel constraints on global warming”, Energy Policy, 38 (1):1-3, Doi:10.1016/j.enpol.2009.06.068.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Mustafa Hakkı AYDOĞDU
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
