OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU OLAN BİREYLERLE YÜRÜTÜLEN TEZ ÇALIŞMALARINDA VİDEO MODEL TEKNİĞİNİN KULLANIMININ İNCELENMESİ

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.14131508

Anahtar Kelimeler:

OSB, Video model, video ipucu model, tematik içerik analizi

Özet

Bu çalışmada, 2000-2024 yılları arasında otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan bireylere yönelik video ya da video ipucu ile yapılan müdahaleleri içeren lisans üstü tez çalışmalarının içerik analiz yöntemiyle incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda OSB tanısı alan bireylere yönelik tek denekli desen kullanılan, bağımsız değişkeni video model (VM) , video ipucu model olan araştırmalar ulusal tez merkezinden taranarak 27 tez çalışmaya dahil edilmiştir.

Çalışmalar tezlerin demografik özellikleri (yazar ve yıl, türü, katılımcı sayısı ve cinsiyetleri, yaş aralığı), tezlerin deneysel özellikleri (araştırma modeli, bağımlı ve bağımsız değişken), yapılan mühalenin etkili olup olmadığı ve sosyal geçerliliğe yer verilip verilmediği bağlamında incelenmiştir. VM ve video ipucu model ile yapılan müdahalelerin etkililik, izlerlik, genelleme sonuçlarının OSB’ li bireylerde etkili olduğu, tüm çalışmalarda sosyal geçerlik verilerine yer verildiği ve katılımcıların olumlu görüş bildirdiği belirlenmiştir.

Yapılan çalışmalarda OSB’ li bireylerde sosyal beceriler, oyun becerileri, günlük yaşam becerileri, özbakım becerileri ve davranış sorunları üzerinde durulmuştur. VM ve video ipucu modelin OSB’ li bireylerin akademik beceriler üzerine etkililiğinin sınandığı bir tez çalışmasına rastlanılmamış, akademik beceriler üzerine çalışmalar yapılması yönünde önerilerde bulunulmuştur.

Referanslar

Acar, Ç. (2015). Otizmli çocuklara sosyal becerilerin öğretiminde anneler tarafından hazırlanarak sunulan sosyal öykü ve video modelle öğretim uygulamalarının karşılaştırılması [Doktora tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü ] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi

Alberto, P. A., and Troutman, A. C. (1990). Applied behaviour analysis for teachers (3. Basım). New York: Merrill

Alberto, P. A., & Troutman, A. C. (1995). Applied behavior analysis of teachers Ohio Prectice Hall.

APA, 2013 American Psychiatric Association. APA Diagnostic and statistical manual of mental disorders American Psychiatric Publishing, Arlington

Barton, E. E., Lawrence, K., & Deurloo, F. (2012). Individualizing interventions for young children with autism in preschool. Journal of autism and developmental disorders, 42, 1205-1217.

Besler, F. (2015). Anneler tarafından sunulan video modelle öğretimin otizmli çocuklara oyun becerisi öğretmedeki etkililiği [Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi

Bozkurt, S. S. (2011). Otizmli çocuklara rol oyun becerilerinin öğretiminde akran ve yetişkin modelin kullanıldığı video modelin etkililiği ve verimliliği [Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi

Çalık, E. S. (2018). Otizm spektrum bozukluğu olan okulöncesi çocuklarda ortamlar arası geçişlerdeki problem davranışların azaltılmasında videoyla model olmanın etkililiği [Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü ] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez..yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi

Çetin, M. E., Çay, E., & Bozak, B. (2020). Çoklu yetersizliği olan bireylerle yapılmış tek denekli araştırmaların incelenmesi: Sistematik derleme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 21(2), 357-381.

Çınar, (2022). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara hayali oyun becerilerinin öğretiminde video modelle öğretim yönteminin etkililiği [Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü ] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi

Eriş, E. İ. (2021). OBS tanısı almış çocukların oyun oynama becerisinin kazandırılmasında video modelle öğretimin etkililiği [Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi

Evren, H. D. (2021). Otizmli Çocukların Nesneli Eylemleri Taklit Etme Düzeyleri Üzerinde Baba Aracılı Video İle Model Olma Öğretiminin Etkililiği etkililiği [Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi

Genç, D. (2010). Otistik özellikler gösteren çocuklara eşzamanlı ipucuyla öğretim ile eşzamanlı ipucuyla öğretim ve video modelle öğretimin birlikte sunulmasının etkilerinin karşılaştırılması [ Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü ] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi

Gökçe, S. (2023). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara sosyal tepki davranışlarının öğretiminde video model ve video animasyon modelin etkililiklerinin ve verimliliklerinin karşılaştırılması [ Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü ] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi

Gülay, A., & Tekinarslan, İ. Ç. (2024). Özel Gereksinimli Bireylere Sosyal Beceri Öğretimi Konusunda Yapılan Lisans Üstü Tezlerin İncelenmesi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 1-20

Gülsöz, T. (2014). Yüksek fonksiyonlu otizm özelliği gösteren öğrencilere soğuk içecek hazırlama ve sunma becerisinin video model ile öğretimin etkililiği [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü ] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi

Gültekin, U. (2023). Otizm spektrum bozukluğu olan bireylere siber zorbalıkla baş etme becerilerinin öğretiminde videoyla model olmanın etkililiği [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi

Hine, J. F., & Wolery, M. (2006). Using point-of-view video modeling to teach play to preschoolers with autism. Topics in Early Childhood Special Education, 26(2), 83-93.

Horner, R. H., Carr, E. G., Halle, J., McGee, G., Odom, S., & Wolery, M. (2005). The use of single-subject research to identify evidence-based practice in special education. Exceptional Children, 71(2), 165-179.

Hume, K., Steinbrenner, J. R., Odom, S. L., Morin, K. L., Nowell, S. W., Tomaszewski, B., ... & Savage, M. N. (2021). Evidence-based practices for children, youth, and young adults with autism: Third generation review. Journal of autism and developmental disorders, 1-20.

Kaptan, S. (2018). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara video modelle öğretim yöntemiyle sosyodramatik oyun öğretimi [Yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü ] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi

Karabekir, E. P. (2016). Akıllı tahta aracılığıyla sunulan video modelle öğretimin otizmli çocuklara sosyal tepki davranışlarının öğretimindeki etkililiği [ Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü ] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi

Kaya, F. (2015). Otizm spektrum bozukluğu olan öğrencilere yiyecek-içecek hazırlama becerilerinin öğretiminde sesli anlatım içeren ve içermeyen video ipucunun karşılaştırılması [Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü ] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi

Kaya, G. (2021). Otizm spektrum bozukluğu olan bireylere yabancı kişilerden korunma becerisinin kazandırılmasında uzaktan eğitim yoluyla sunulan video modelle öğretimin etkililiği [Yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi ] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi

Kızılkaya, R. ( 2024). Ebeveyn aracılı video model olma öğretim yönteminin otizm spektrum bozuklu olan küçük çocukların diş fırçalama becerisi öğretimi üzerine etkisi [Yüksek lisans tezi, Düzce Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü ] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi

Kocaoz, O. E. (2015). Impact of video modeling combined with Skillstreaming teaching procedures on the social interaction skills of middle school-aged children with autism spectrum disorders [Doktora tezi, University of Central Florida Orlando, Florida] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi

Kratochwill, T. R., Hitchcock, J. H., Horner, R. H., Levin, J. R., Odom, S. L., Rindskopf, D. M., & Shadish, W. R. (2013). Single-case intervention research design standards. Remedial and Special Education, 34(1), 26-38. doi: 10.1177/0741932512452794

Kutlu, M. (2016). Otizmli bireylere yabancı kişilerden korunma becerilerinin öğretiminde sosyal öykülerin yalnız sunumuyla video modelle birlikte sunulmasının karşılaştırılması [ Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü ] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi

Lee, J. N. (2015). The effectiveness of point-of-view video modeling as a social skills intervention for children with autism spectrum disorders. Review Journal of Autism and Developmental Disorders, 2, 414-428.

Mason, R. A., Davis, H. S., Boles, M. B., & Goodwyn, F. (2013). Efficacy of point-of-view video modeling: A meta-analysis. Remedial and Special Education, 34(6), 333-345.

McCoy, K., & Hermansen, E. (2007). Video modeling for individuals with autism: A review of model types and effects. Education and treatment of children, 183-213.

Minshew, N. J., Goldstein, G., & Siegel, D. J. (1995). Speech and language in high-functioning autistic individuals. Neuropsychology, 9(2), 255.

National Autism Center [NAC]. (2011). A Parent’s guides to evidence-based practice and autism: Providing information and resources for families of children with autism spectrum disorders. Retrieved from No Child Left Behind Act (2002). United States Congress Public Law 107-110. Retrieved from https://www2.ed.gov/policy/elsec/leg/esea02/107-110.pdf

Odom, S. L., Thompson, J. L., Hedges, S., Boyd, B. A., Dykstra, J. R., Duda, M. A., ... & Bord, A. (2015). Technology-aided interventions and instruction for adolescents with autism spectrum disorder. Journal of autism and developmental disorders, 45, 3805-3819.

Odluyurt, S., & Çattık, M. (2018). Otizm spektrum bozukluğu olan bireyler için teknoloji temelli müdahale yöntemleri. Kastamonu Education Journal, 26(6), 1851-1861.

Öncül, N. (2015). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara sembolik oyunların küçük grupla öğretiminde canlı modelle ve video modelle öğretimin karşılaştırılması [ Doktora tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü ] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi

Scheflen, S. C., Freeman, S. F., & Paparella, T. (2012). Using video modeling to teach young children with autism developmentally appropriate play and connected speech. Education and Training in Autism and Developmental Disabilities, 302-318.

Shukla-Mehta, S., Miller, T., & Callahan, K. J. (2010). Evaluating the effectiveness of video instruction on social and communication skills training for children with autism spectrum disorders: A review of the literatüre

Taşkesen, Ü. S. (2022). Otizm Spektrum Bozukluğu olan bireylere zekâ oyunlarının öğretiminde video ipucu uygulamasının etkililiği [Doktora tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü ] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi

Tavvney, J. W., & Gast, D. L. (1984). Single subject research in special education. Columbus, OH: Charles E.

Tekin, E. (2000). Karşılaştırmalı tek-denekli araştırma modelleri [Comparative single subject research designs]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 2(4),1-12.

Terzioğlu, I. (2017). Otizm spektrum bozukluğu olan öğrenciye tablet bilgisayar ile sunulan video modelle öğretimin sosyal becerilerin kazandırılmasındaki etkililiği [Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi

Tricco, A. C., Zarin, W., Cardoso, R., Veroniki, A. A., Khan, P. A., Nincic, V., ... & Straus, S. E. (2018). Efficacy, effectiveness, and safety of herpes zoster vaccines in adults aged 50 and older: systematic review and network meta-analysis. bmj, 363.

Tunçel, E. (2017). Nesne göstererek ortak dikkat başlatmanın otizmli çocuklara öğretiminde video modelle öğretimin etkililiği [Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi

Turhan, C. (2015). Otizm Spektrum Bozukluğu Gösteren Çocuklara Sosyal Beceri Öğretiminde Sosyal Öykü ve Video Model Uygulamalarının Etkililik ve Verimlilikleri [ Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü ] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi

Uygun, Y. (2022). Otizm Spektrum Bozukluğu olan bireylere sakal tıraşı olma becerisinin öğretiminde video ipucu yönteminin etkililiğinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü ] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi

Ülke, Kürkçüoğlu, B. (2007). Otistik Özellik Gösteren Çocuklara Bire-Bir Öğretimde Etkinlikler içi Ve Arası Seçim Fırsatları Sunmanın Etkilerinin Karşılaştırılması[ Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü ] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi

Wolery, M., Gast, D. L., Kirk, K., & Schuster, J. (1988). Fading extra-stimulus prompts with autistic children using time delay. Education and Treatment of Children, 29-44.

Yavuz, A. A. (2017). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara üst geçit kullanarak karşıdan karşıya geçme becerisinin öğretiminde videoyla model olmanın etkililiği [ Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü ] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi

Yavuzaslan, E. (2022). Otizm spektrum bozukluğu olan bireylere ev içi yaşam becerilerinin öğretiminde fotoğraf ipucunun ve video ipucunun karşılaştırılması [ Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü ] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi

Yavuz, M. ( 2016) Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara ev içi becerilerin öğretiminde videoyla model olma ile videoyla ipucu yöntemlerinin etkililiğinin ve verimliliklerinin karşılaştırılması [ Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi

Yayınlanmış

2024-11-15

Nasıl Atıf Yapılır

BARUTÇU, G., & ÇAKMAK, S. (2024). OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU OLAN BİREYLERLE YÜRÜTÜLEN TEZ ÇALIŞMALARINDA VİDEO MODEL TEKNİĞİNİN KULLANIMININ İNCELENMESİ. SSD Journal, 9(47), 1–14. https://doi.org/10.5281/zenodo.14131508

Sayı

Bölüm

Makaleler

Benzer Makaleler

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 > >> 

Bu makale için ayrıca gelişmiş bir benzerlik araması başlat yapabilirsiniz.